Η πορεία για την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας

H κάθοδος των Άγγλων στην Κύπρο το 1878, για τους Έλληνες της Κύπρου ήταν η ευκαιρία για ένωση με την Ελλάδα, αίτημα το οποίο τέθηκε αμέσως στους Άγγλους από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Σωφρόνιο, στο χαιρετισμό του κατά την υποδοχή τους.

Αυτή η επιθυμία των Κυπρίων γινόταν εντονότερη και διαρκώς προέκυπταν γεγονότα που σκοπό είχαν την επίτευξη της ένωσης. Οι δε Άγγλοι έδειχναν να κατανοούν αυτήν την επιθυμία των Κυπρίων.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο Υφυπουργός Αποικιών Ουϊνστων Τσώρτσιλ, σε επίσκεψή του στην Κύπρο το 1907 δήλωσε ότι είναι απολύτως φυσιολογικό ο Κυπριακός λαός να αποβλέπει σε ένωσή του με την Ελλάδα εφ’ όσον είναι ελληνικής καταγωγής και αργότερα ο Υπουργός Αποικιών Μίλνερ, σε συνάντησή του με τους Κύπριους Βουλευτές το Φεβρουάριο του 1919, εξέφρασε τα συγχαρητήριά του σ’ αυτούς για τον επιδέξιο τρόπο που υπέβαλαν το αίτημα του Κυπριακού λαού για ένωση με την Ελλάδα και υποσχέθηκε ότι αυτό θα ετύγχανε της δέουσας προσοχής.

Εξάλλου στις 17 Οκτωβρίου του 1915, η Κύπρος παραχωρήθηκε στην Ελλάδα, με την προϋπόθεση η Ελλάδα να βγει από την ουδετερότητα και να εμπλακεί στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στο πλευρό της Αγγλίας, πρόταση η οποία όμως ναυάγησε λόγω της αρνητικής στάσης της Ελληνικής Κυβέρνησης του Αλέξανδρου Ζαΐμη, ενώ 3 χρόνια αργότερα, το Δεκέμβριο του 1918 πραγματοποιήθηκε συνάντηση στο Παρίσι, μεταξύ των Κυπρίων Βουλευτών με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Κύριλλο, και του Ελευθέριου Βενιζέλου, η οποία προηγήθηκε της συνάντησης με τον Μίλνερ που ανέφερα προηγουμένως.

Και ενώ οι Άγγλοι έδειχναν να κατανοούν και να λαμβάνουν υπόψη την επιθυμία των Κυπρίων για ένωση με την Ελλάδα, αντίθετα οι πράξεις τους αποσκοπούσαν στον αφελληνισμό του κόσμου της Κύπρου.

Αυτή βέβαια η διπρόσωπη στάση των Άγγλων οδήγησε τους Κύπριους στην εξέγερση με τη σύσταση της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης, τα Οκτωβριανά το 1931 και ακολούθησε η περίοδος της Παλμεροκρατίας, που πήρε το όνομά της από τον τότε Άγγλο Κυβερνήτη Harbert Palmer κατά την οποία οι Άγγλοι προσπάθησαν με κάθε τρόπο να καταπνίξουν το εθνικό φρόνημα των Ελλήνων της Κύπρου.

Ακολούθησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και η στάση των Άγγλων μαλάκωσε λόγω της συμμαχίας της Ελλάδας με την Μεγάλη Βρετανία εναντίον του Χίτλερ και του Μουσολίνι.

Με τη λήξη όμως του πολέμου, οι Άγγλοι πρότειναν παραχώρηση συντάγματος περιορισμένης αυτοδιοίκησης και αυτονομίας, πρόταση η οποία απορρίφθηκε μέσω του ενωτικού δημοψηφίσματος που διενεργήθηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1950 από την Εκκλησία της Κύπρου και στο οποίο το 96% των Ελλήνων της Κύπρου ψήφισαν ένωση με την Ελλάδα. Τον ενωτικό αγώνα στήριξε η Βουλή των Ελλήνων η οποία εξέδωσε σχετική ανακοίνωση.

Το νερό είχε ήδη μπει στο αυλάκι και τα γεγονότα που ακολούθησαν εξελίχθηκαν ραγδαία. Το κυπριακό είχε μεταφερθεί στα έδρανα των Ηνωμένων Εθνών και στις 7 Μαρτίου του 1953 δίνεται στην Αθήνα ο όρκος της σύστασης της οργάνωσης που θα αγωνιζόταν για την εφαρμογή του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, τον οποίο πρώτοι υπογράφουν ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Γεώργιος Γρίβας.

Και έτσι τη νύχτα της Παρασκευής της 1ης Απριλίου ξεκινά ο αγώνας με μεγάλη επιτυχία αφού οι ομάδες των αγωνιστών κατάφεραν να κάψουν τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθαλάσσας, να θέσουν εκτός λειτουργίας τον ραδιοφωνικό σταθμό Λακατάμιας και να προκαλέσουν ζημιές στους Στρατώνες Γούλσλεϋ , στην Αρχιγραμματεία και στο Γραφείο Παιδείας.

Η επιτυχία όμως της πρώτης νύχτας επισκιάστηκε από τον πρώτο θάνατο αγωνιστή, του Μόδεστου Παντελή, από το Λιοπέτρι ο οποίος υπέστη ηλεκτροπληξία, στην προσπάθειά του να καταστρέψει ηλεκτροφόρα καλώδια στη στρατιωτική βάση Δεκέλειας.

Μετά τα γεγονότα της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης, του Σεπτέμβρη του 1955, οι Άγγλοι ξεκίνησαν τη μίσθωση Τουρκοκυπρίων αστυνομικών και πολιτών με σκοπό την αντιπαράταξη με τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ.

Οι αγωνιστές όμως δεν πτοούνταν, αντίθετα δυνάμωναν και πείσμωναν περισσότερο εναντίον των Άγγλων, γεγονός το οποίο τους ανάγκασε να αντικαταστήσουν τον Κυβερνήτη Άρμιτέϊτς με τον σκληροτράχηλο στρατάρχη Τζων Χάρτιγκ, τον οποίο η επταμελής ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου, μαζί με τον Στυλιανό Λένα, υποδέχθηκε με επίθεση στις 15 Οκτωβρίου του 1955 στον αστυνομικό σταθμό Λευκονοίκου, όπου έκλεισαν τους αστυνομικούς στο απομονωτήριο και άρπαξαν όπλα, σφαίρες και άλλα στρατιωτικά είδη.


Ακολούθησαν πολλά γεγονότα.

Ενδεικτικά αναφέρω τη μάχη των Σπηλιών στις 11 με 12 Δεκεμβρίου του 1955, τη μάχη των Σόλων στις 15 Δεκεμβρίου του 1955 όπου έπεσε ο Χαράλαμπος Μούσκος, τη διαδήλωση στις 7 Φεβρουαρίου του 1956 λόγω της διαταγής για κλείσιμο του Γυμνασίου Αμμοχώστου, με το θάνατο ή καλύτερα την εν ψυχρώ εκτέλεση του πρώτου μαθητή Πέτρου Γιάλλουρου. Και λέω εκτέλεση επειδή σύμφωνα με μαρτυρία συμμαθητή του, το Γιάλλουρο σημάδεψε και χτύπησε ένας στρατιώτης μετά τη διαδήλωση, ο οποίος φαίνεται τον είχε επισημάνει κατά τη διαδήλωση.

Στις 3.5.1956 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εξορίζεται στις Σεϋχέλλες, απ’ όπου απελευθερώθηκε στις 6.4.1957, αλλά επειδή του είχαν απαγορεύσει να επιστρέψει στην Κύπρο μετέβη στην Αθήνα και μετά την υπογραφή της συμφωνίας του Λονδίνου, επέστρεψε στην Κύπρο την 1.3.1959.

Στις 2 Ιουλίου 1956 σκοτώνεται ο μαθητής Ανδρέας Παρασκευά από τη Γιαλούσα, στη προσπάθειά του να βομβαρδίσει αυτοκινητοπομπή, στις 18 Ιανουαρίου του 1957 σκοτώνεται σε ενέδρα των Άγγλών στη Ευρύχου ο Μάρκος Δράκος και ακολουθεί ο μαρτυρικός θάνατος του Γρηγόρη Αυξεντίου στη μάχη του Μαχαιρά στις 3 Μαρτίου του 1957

Το Νοέμβριο του 1957 και μετά από αποτυχημένες προσπάθειες, ο 17αχρονος Ανδρέας Βασιλείου, ο οποίος εργαζόταν στις στρατιωτικές βάσεις Ακρωτηρίου κατάφερε να ανατινάξει ένα υπόστεγο στο οποίο βρίσκονταν 4 αεριωθούμενα βομβαρδιστικά «ΚΑΜΠΕΡΑ» και 1 αεριωθούμενο βομβαρδιστικό «ΒΕΝΟΜ», προκαλώντας ζημιές εκατομμυρίων λιρών.

Αφού ανακρίθηκε, απελύθη γιατί οι Άγγλοι δεν πίστεψαν ότι ο Βασιλείου θα μπορούσε να κάνει αυτή τη δολιοφθορά.

Όταν όμως οι Άγγλοι ανακάλυψαν από κάποια έγγραφα άλλου αγωνιστή ότι ο Βασιλείου ήταν μέλος της ΕΟΚΑ αυτός αναγκάστηκε να βγει στο αντάρτικο και να ξεκινήσει τον σχεδιασμό της ανατίναξης και άλλου βομβαρδιστικού, η οποία έγινε και πάλι στις βάσεις Ακρωτηρίου στις 20 Οκτωβρίου του 1958, όπου ανατινάχθηκε ακόμα ένα «ΚΑΜΠΕΡΑ».

Αξιοσημείωτη είναι και η μάχη των Αετών, των καταζητούμενων Ανδρέα Κάρυου, Φώτη Πίττα, Ηλία Παπακυριακού και Χρίστου Σαμαρά στον γνωστό αχυρώνα Λιοπετρίου στις 2 Σεπτεμβρίου του 1958, οι οποίοι από μια ηρωική αντίσταση δέχθηκαν τα καταιγιστικά πυρά των Άγγλων

.Αναφορά πρέπει να γίνει και στον Κυριάκο Μάτση, το Γενικό Σύνδεσμο της ΕΟΚΑ ο οποίος φονευθεί στις 19 Νοεμβρίου του 1958 στο κρησφύγετό του στο Κάτω Δίκωμο, αφού πρώτα είχε αποδράσει.

Ο Μάτσης είχε συλληφθεί και οδηγηθεί στον αστυνομικό σταθμό Ομορφίτας. Εκεί βασανίστηκε ανελέητα, είχε δε συνάντηση με τον Κυβερνήτη Χάρτιγκ, ο οποίος του πρότεινε μισό εκατομμύριο λίρες για να του αποκαλύψει το κρησφύγετο του Διγενή. Τότε ο Μάτσης ορθώθηκε αγανακτισμένος, κτύπησε τη γροθιά του στο τραπέζι και φώναξε: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής. Ντρέπομαι για σένα…..» , γύρισε απότομα και κατέβηκε στο κελί του.

Οι μάχες πολλές, οι αγωνιστές ακόμα πιο παθιασμένοι, μπαίναν στη μάχη χωρίς δεύτερη σκέψη. Οι θυσίες πολλές. Χρειάζονται μέρες για να αναφερθούμε σε όλους τους αγωνιστές και στα ηρωικά κατορθώματά τους.

Και οι Άγγλοι δεν σταματούσαν πουθενά, δεν υπολόγιζαν τίποτα, σκότωναν, βασάνιζαν με το χειρότερο τρόπο, απαγχόνιζαν.

Μιχαλάκης Καραολής, Ανδρέας Δημητρίου, Ανδρέας Ζάκος, Χαρίλαος Μιχαήλ, Ιάκωβος Πατάτσος, Ανδρέας Παναγίδης, Μιχάλης Τσουλόφτας, Στέλιος Μαυρομμάτης, Ευαγόρας Παλλικαρίδης, είναι οι άνθρωποι που στην κυριολεξία ένιωσαν τη θηλιά των Άγγλων να σφίγγει στο λαιμό τους και να αφήνουν ηρωικά την τελευταία τους πνοή για την ελευθερία.

Στο μεταξύ γίνονταν προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού.

Η πρώτη προσπάθεια έγινε τον Αύγουστο του 1955 με την Τριμερή Σύσκεψη του Λονδίνου (Βρετανία – Ελλάδα – Τουρκία).

Ακολουθεί το Σύνταγμα Ράντκλιφ, το οποίο ανακοινώθηκε στη Βουλή των Κοινοτήτων στις 19 Δεκεμβρίου του 1956.

Το 1958 υποβλήθηκαν τα σχέδια Φουτ, Μακμίλλαν και Σπάακ.

Στις αρχές Φεβρουαρίου του 1959 πραγματοποιείται η συνάντηση στη Ζυρίχη και μετά από έντονες συζητήσεις, συμφωνήθηκαν τα οριστικά κείμενα των 4 συμφωνιών τα οποία μονογραφήθηκαν στις 11 Φεβρουαρίου του 1959 από τους Πρωθυπουργούς της Ελλάδας και της Τουρκίας Καραμανλή και Μεντερέ τα οποία ήταν η βασική διάρθρωση της Δημοκρατίας της Κύπρου, η Συνθήκη εγγυήσεως μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου και της Μεγάλης Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας, η Συνθήκη Συμμαχίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, της Ελλάδας και της Τουρκίας και η Συμφωνία Κυρίων.

Στο μεταξύ ο Μακάριος, αφού είχε απελευθερωθεί από τις Σεϋχέλλες, βρισκόταν στην Αθήνα όπου είχε συναντήσεις με δημάρχους και άλλους αντιπροσωπευτικούς παράγοντες της ζωής της Κύπρου για ακούσει τις απόψεις τους και να αποφασίσει κατά πόσο θα βελτίωνε τις συμφωνίες της Ζυρίχης ή αν δεν τα κατάφερνε να τις κατάγγελλε και να αποχωρούσε.

Αποφασίστηκε η μετάβαση του Μακαρίου μαζί με αντιπροσωπεία στις 15 Φεβρουαρίου του 1959, στο Λονδίνο, όπου ο Μακάριος δήλωσε στον Έλληνα Πρωθυπουργό ότι έχει κρίση συνειδήσεως και δεν μπορούσε να υπογράψει και εκείνος τον απείλησε ότι θα τερμάτιζε την κυπριακή πολιτική της Κυβέρνησής του και ο Μακάριος θα έπρεπε να ψάξει αλλού για υποστήριξη.

Μετά από πολλές πιέσεις και αφού ο Μακάριος διενήργησε ψηφοφορία μεταξύ των μελών της Κυπριακής αντιπροσωπείας κατά την οποία 27 μέλη τάχθηκαν υπέρ της υπογραφής και 8 κατά, στις 3:30 του απογεύματος της 19ης Φεβρουαρίου υπογράφονται οι συμφωνίες. Ο φόβος του Μακάριου ήταν ότι αν δεν υπέγραφε τις συμφωνίες θα εφαρμοζόταν το σχέδιο λύσης Μακμίλλαν, το οποίο προέβλεπε τριπλή κυριαρχία, της Βρετανίας, της Ελλάδας και της Τουρκίας.

Στις 20 Φεβρουαρίου του 1959, ο Μακάριος απευθύνει μήνυμα προς τον Κυπριακό Λαό, τονίζοντας ότι με τις συμφωνίες είχαν τεθεί τα θεμέλια της ελευθερίας και της ανεξάρτητης Δημοκρατίας της Κύπρου και την 1η Μαρτίου του 1959 επιστρέφει στην Κύπρο. Ταυτόχρονα, τίθεται σε εφαρμογή η γενική αμνηστία και στις 9 Μαρτίου του 1959, ο Διγενής διατάσσει τον τερματισμό του ένοπλου αγώνα, καλώντας όλους να βοηθήσουν τον Μακάριο στο δύσκολο έργο του.

Οι συμφωνίες συζητήθηκαν στη Βουλή των Ελλήνων, την Τουρκική Εθνοσυνέλευση και στη Βουλή των Κοινοτήτων όπου έγιναν δεκτές και δημοσιεύτηκαν στις 23 Φεβρουαρίου του 1959. Από τότε μέχρι και την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 16 Αυγούστου του 1960, μεσολάβησε μια μεταβατική περίοδος στην οποία την εξουσία ασκούσε ο Κυβερνήτης και το μεταβατικό Υπουργικό Συμβούλιο.

Στις 13 Δεκεμβρίου του 1959 διεξήχθησαν οι πρώτες Προεδρικές εκλογές στις οποίες ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εξελέγη με ποσοστό 66,82%, έναντι 33,18% που έλαβε ο ανθυποψήφιός του Ιωάννης Κληρίδης και τα μεσάνυκτα της 15ης προς 16η Αυγούστου του 1960 γίνεται με κάθε λαμπρότητα, στην αίθουσα όπου συνεδρίαζε το μεταβατικό Υπουργικό Συμβούλιο, η ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αργότερα, την 1η Ιουλίου του 1963, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ορίστηκε ως μέρα εορτασμού της Κυπριακής ανεξαρτησίας η 1η Οκτωβρίου.

Η χαρά όμως της ανακήρυξης δεν έμελλε να κρατήσει πολύ. Το περιεχόμενο των Συμφωνιών αποδείχθηκε πιο ανελεύθερο και αντιδημοκρατικό από ότι πιστευόταν αρχικά και στο δοτό Σύνταγμα υπήρχαν πολλές πρόνοιες που περιόριζαν τόσο την αρχή της πλειοψηφίας όσο και άλλα δικαιώματα.

Έτσι η Ελληνοκυπριακή πλευρά υπέβαλε 13 σημεία για αλλαγή του Συντάγματος, τα οποία οι Τουρκοκύπριοι δεν απεδέχθησαν, οπότε αποχώρησαν. Ακολούθησαν οι ταραχές του 1963, η επικράτηση της χούντας στην Ελλάδα το 1967 και εκεί ξεκινά ο κατήφορος της Κύπρου μέχρι το 1974 με το πραξικόπημα και την εισβολή των Τούρκων.

36 χρόνια μετά και ακόμα ψάχνουμε τη λύση εκείνη, τη δίκαιη, βιώσιμη και τη λειτουργική.

Ο αγώνας του ‘55 – ’59 ήταν ό,τι μεγαλειώδες έχει να δείξει ο Ελληνισμός της Κύπρου. Ήταν ένας αγώνας που εκτός από τους ήρωες που ανέδειξε, μας αποδεικνύει ότι ενωμένοι μπορούμε να καταφέρουμε πολλά και τότε όλοι οι Κύπριοι, αριστεροί και δεξιοί, νέοι και γέροι, επιστήμονες και εργάτες ένωσαν τις δυνάμεις και τις ικανότητές τους και με μεγαλείο ψυχής κατόρθωσαν κάτι που αν το ακούγαμε θα το θεωρούσαμε ακατόρθωτο.

Εύη Τσολάκη
Δικηγόρος
Δημοτικός Σύμβουλος Λεμεσού

Το Κυπριακό ως γεωπολιτικό ζήτημα

Του Μάριου Ορφανού

Το “Κυπριακό Πρόβλημα” αποτελεί ένα περιφερειακό γεωπολιτικό ζήτημα, ενταγμένο στο ευρύτερο γεωστρατηγικό σύμπλεγμα της ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Οι αρχές του ανάγονται στο Αγγλοσαξονικό ενδιαφέρον για την διατήρηση του ελέγχου της Μεσογείου, όπως αυτό είχε διατυπωθεί από τους δύο σημαντικότατους γεωπολιτικούς Sir Halford Mackinder και Nicholas Spykman. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την πολιτική κατάσταση στην Κύπρο ως ένα διεθνές γεωστρατηγικό ζήτημα, στο οποίο εμπλέκονται άμεσα και καθοριστικά τα συμφέροντα των ΗΠΑ και Βρετανίας, του Ισραήλ και της Τουρκίας. Το κυπριακό δεν αποτελεί δηλαδή ένα πρόβλημα διακοινοτικής διαφοράς όπως οι Τούρκοι διατυμπανίζουν προς πάσα κατεύθυνση!

Ο υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας αλλά και διαμορφωτής της σύγχρονης Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δρ. Αχμέτ Νταβούτογλου αναφέρει για την Κύπρο στο γνωστό βιβλίο του “Στρατηγικό Βάθος” ότι “…Την Κύπρο δεν μπορεί να την αγνοήσει καμία περιφερειακή ή διεθνής δύναμη που διαμορφώνει στρατηγικούς σχεδιασμούς στη Μέση ανατολή, στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Αιγαίο ... Η Τουρκία απέκτησε ένα στρατηγικό πλεονέκτημα τη δεκαετία του ’70 επί της Κυπριακής παραμέτρου, το οποίο και πρέπει να αξιοποιήσει όχι ως στοιχείο μιας αμυντικής πολιτικής … αλλά ως ένα θεμελιώδες στήριγμα μιας, διπλωματικής φύσεως, επιθετικής θαλάσσιας στρατηγικής”.

Και προσθέτει επ’ αυτού: “…ακόμα και αν δεν υπήρχε ούτε ένας Τούρκος μουσουλμάνος στην Κύπρο, η Τουρκία είναι υποχρεωμένη να διατηρεί ένα Κυπριακό ζήτημα. Καμία χώρα δεν μπορεί να μείνει αδιάφορη απέναντι σε ένα τέτοιο νησί, που βρίσκεται μέσα στην καρδιά του ίδιου του ζωτικού της χώρου”!

Τα πιο πάνω δεν αφήνουν βέβαια περιθώρια παρερμηνειών σχετικά με τις διαχρονικές βλέψεις της Τουρκίας για την Κύπρο, ούτε για το ποια είναι η στρατηγική βλέψη του κ. Ταλάτ και του όποιου Ταλάτ ο οποίος πάντοτε θα καθοδηγείται απόλυτα από την Άγκυρα. Είναι τουλάχιστον αφελές για την πλευρά μας να ελπίζει σε διευθέτηση συνομιλώντας με την τουρκοκυπριακή κοινότητα ωσάν να είμαστε απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο και τα γεωστρατηγικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων…

Πέρα όμως από τα όποια συμφέροντα των Αγγλοαμερικανών και την επεκτατική φύση της Τουρκικής πολιτικής, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει άμεσα το εθνικό μας θέμα και που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και στα τραγικά γεγονότα του 1974, είναι το γειτονικό μας κράτος του Ισραήλ. Το Ισραήλ λοιπόν τείνει έως σήμερα να θεωρεί εγγύηση για την στρατηγική του ασφάλεια τον Αγγλοαμερικανικό στρατιωτικό έλεγχο της Κύπρου μέσω των Βρετανικών βάσεων, έλεγχος ο οποίος δεν μπορεί να επιτρέψει μια φιλοαραβική Κύπρο. Ο κατακερματισμός της Κύπρου σε Ελληνικό, Τουρκικό και Βρετανικό τμήμα, εξυπηρετεί αυτήν ακριβώς τη στρατηγική αντίληψη του Ισραήλ, η εθνική ασφάλεια του οποίου αποτελεί διαχρονικά το πρώτιστο μέλημα και την ύψιστη προτεραιότητα της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ!

Ευτυχώς ή δυστυχώς η Κύπρος κατέχει μια μοναδική θέση να επηρεάζει ευθέως τις στρατηγικές συνδέσεις μεταξύ Ασίας – Αφρικής – Ευρώπης, με την ανατολική απόληξη της να βρίσκεται στραμμένη σαν βέλος προς τη Μέση Ανατολή, ενώ με τη Δυτική ράχη της αποτελεί τον θεμέλιο λίθο των στρατηγικών ισορροπιών που υπάρχουν στην Ανατολική Μεσόγειο, τα Βαλκάνια και τη Βόρεια Αφρική. Αν δεν κατανοήσουμε λοιπόν έγκαιρα τους κανόνες του παιχνιδιού στη διεθνή πολιτική σκακιέρα, τότε θα καταλήξουμε σύντομα στα “κεκτημένα” άλλων, πιο ικανών παιχτών.

Περιθώρια διπλωματικών κινήσεων υπήρχαν και θα υπάρχουν πάντοτε πολλά. Τίποτε δεν είναι σταθερό ούτε δεδομένο στις διεθνείς σχέσεις όπου δεν υπάρχουν φιλίες και συναισθηματισμοί. Δεν υπάρχουν, όπως ο Ε. Βενιζέλος διατύπωσε, διαρκείς φίλοι και διαρκείς εχθροί. Υπάρχουν όμως διαρκή συμφέροντα. Η δέσμευση της δικής μας πλευράς στη δικοινοτική ομοσπονδία από τον αείμνηστο εθνάρχη Μακάριο το 1977 και η ενυπόγραφη τότε δέσμευση της Τουρκικής πλευράς, ήταν αυτό που ουσιαστικά χαρακτήρισε παράνομη την τουρκική εισβολή και το επακόλουθο ψευδοκράτος της Τουρκίας στην Κύπρο.

Δεν χωράει καμία αμφιβολία για αυτό. Χωρίς λοιπόν να αποποιηθούμε την επικεφαλίδα της Διζωνικής Δικοινοτικής ομοσπονδίας, μπορούμε να επιδιώξουμε, και ίσως με τους σωστούς χειρισμούς να εξασφαλίσουμε μια διευθέτηση στο εθνικό μας θέμα ασύγκριτα καλύτερη από αυτήν που περιεργάζονται για εμάς οι Αγγλοαμερικανοί. Ο αείμνηστος Τάσσος Παπαδόπουλος είχε προτείνει συγκεκριμένα σημεία κλειδιά προς μια τέτοια διευθέτηση τα οποία δυστυχώς δεν έτυχαν της δέουσας σημασίας από την σημερινή πολιτική ηγεσία του τόπου…

*Αντιπρόεδρος Ε.Ε ΝΕΔΗΚ Λεμεσού

Η απειλή ''Φαινόμενο''

Της Μαριάννας Χριστοδούλου

Αν η θερμοκρασία της Γης αυξηθεί περισσότερο απο 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, η αλλαγή του κλίματος πιθανόν να καταστεί μη ανατρέψιμη και να επιφέρει ανυπολίγιστες μακροπρόθεσμες συνέπειες. Περιοχές της Γης με χαμηλό υψόμετρο θα μπορούσαν να εξαφανιστούν κάτω απο την στάθμη της θάλασσας. Η έλλειψη τροφίμων, νερού, ενέργειας αλλά και τα ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία επέρχονται με τις οικονομικές και υλικές καταστροφές, θα μπορούσαν να λυγίσουν τις οικονομίες των κρατών.

Γιατί αλλάζει το κλίμα; Η Γη δέχεται ηλιακή ακτινοβολία στο όριο της ατμόσφαιρας. Ένα μέρος αυτής απορροφάται από το σύστημα Γης-ατμόσφαιρας με τη βοήθεια υδρατμών και του διοξείδιου του άνθρακα μεταξύ άλλων αερίων του φυσικού περιβάλλοντος, ενώ το υπόλοιπο διαφεύγει στο διάστημα. Η φυσική αυτή διαδικασία που λέγεται «φαινόμενο του θερμοκηπίου», διατηρεί τη θερμοκρασία της Γης σε επίπεδο που υποστιρίζει τη ζωή. Όλα τα αέρια συστατικά της ατμόσφαιρας που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, αναφέρονται συνολικά με τον όρο «αέρια του θερμοκηπίου». Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι φυσικό, ωστόσο ενισχύεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα, η οποία συμβάλλει στην αύξηση της συγκέντρωσης αυτών των βλαβερών προς την ατμόσφαιρα αερίων. Τα τελευταία χρόνια, καταγράφεται μία αύξηση στη συγκέντρωση αρκετών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ ειδικότερα στην περίπτωση του διοξειδίου του άνθρακα, η αύξηση αυτή ήταν 31% την περίοδο 1950-1998. Η καύση ορυκτών καυσίμων, η αποδάσωση και το μεθάνιο που εκλύεται στους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμάτων είναι οι βασικοί υπεύθυνο της υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Σύμφωνα με διεθνή επιτροπή επιστημόνων που συγκάλεσε ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) εαν δεν λάβουμε μέτρα, η μέση θερμοκρασία της Γής πιθανόν να αυξηθεί 1,8-4,0°C κατά τη διάρκεια του αιώνα μας. Έχει ήδη ξεκινήσει ο αγώνας μέσο διεθνών συμβάσεων, επιβολή νομοθεσιών και οργανομένων περιβαλλοντικών κινημάτων για να μην φθάσουμε σε αύξηση 2°C –η ποία θεωρείται ότι αποτελεί σημείο καμπής. Κατά πάσα πιθανότητα ο αγώνας να χαθεί, αν δεν σταθεροποιηθούν οι παγκόσμιες εκπομπές των αερίων αυτών το αργότερο μέχρι το 2020 περίπου, έτσι ώστε να μειωθούν μέχρι το 2050 στο ήμισυ περίπου του επιπέδου στο οποίο βρίσκονταν το 1990.

Τι μπορεί να κάνει ο καθένας απο εμάς για να συνεισφέρει στο πρόβλημα αυτό;
Σβήνετε τα φώτα σε δωμάτια και διαδρόμους όπου δεν χρειάζονται χρησιμοποιώντας παράλληλα λαμπτήρες εξοικονόμησης ενέργειας.
Κλείνετε τη βρύση όταν πλένετε τα δόντια σας και προτιμήστε το ντούς απο το μπάνιο. Μην αφήνετε τις συσκευές σε κατάσταση αναμονής (Standby).
Σκεφθείτε προτού χρησιμοποιήσετε ηλεκτρικές συσκευές: χρησιμοποιήσετε το πλυντήριο ρούχων ή το πλυντήριο πίατων όταν είναι γεμάτα.

Ξεχωρίστε τα ανακυκλώσιμα απορρίμματα. Κάντε ποδήλατο, περπατήστε μετακινηθείτε με αυτοκίνητο από κοινού με άλλους και χρησιμοποιήστε τα μέσα μαζικής μεταφοράς.

Μικρές αλλαγές, μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντικό αποτέλεσμα.

* Υπεύθυνη Εκδηλώσεων Ε.Ε ΝΕΔΗΚ Λεμεσού

Φρένο στη οικονομική στήριξη των κατεχόμενων μέσων των καζίνων

Του Δάκη Μαυρουδή

Το θλιβερό φαινόμενο της μετάβασης Ελληνοκύπριων στις κατεχόμενες περιοχές, για να επισκεφθούν τα καζίνο των Τούρκων, ολοένα και αυξάνεται με απρόβλεπτες μελλοντικές συνέπειες για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Τα εγκλήματα των τούρκων φαίνεται δεν επηρεάζουν το πάθος για το πράσινο τζόγο. Αντιθέτως, η ''ενωτική'' δύναμη για το εύκολο χρήμα έχει επηρεάσει την μνήμη πολλών συμπατριωτών μας που έχουν ξεχάσει την παράνομη και βάρβαρη εισβολή, την συνεχιζόμενη κατοχή για 36 χρόνια, τους 6.000 ελληνοκύπριους νεκρούς, τους 200.000 πρόσφυγες, τους 1.619 αγνοούμενους, τους ηρωομάρτυρες Ισαάκ και Σολωμού και άλλα πολλά εγκλήματα κατά της Κύπρου και του λαού της.

Αυτή την στιγμή λειτουργούν 26 καζίνο στα κατεχόμενα και εργοδοτούνται 2098 υπαλλήλοι, μεταξύ τους και Ελληνοκύπριοι. Οι πελάτες των καζίνο στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι Ελληνοκύπριοι, και ακολουθούν Τούρκοι, Τουρκοκύπριοι, Ισραηλινοί, Άγγλοι και Γερμανοί. Με βάση τις μέχρι στιγμής έρευνες προκύπτει ότι ετησίως πραγματοποιούνται περίπου 350-400 χιλιάδες επισκέψεις Ε/κ στα κατεχόμενα με κύριο σκοπό τη ''ψυχαγωγία'' στα καζίνο.

Όλο και περισσότερα στοιχεία για ακόμη μεγαλύτερα ποσά, τα οποία αφήνουν Ελληνοκύπριοι στα καζίνα των κατεχομένων, έρχονται στο φως της δημοσιότητας ενισχύοντας οικονομικά με εκατομμύρια ευρώ τον ίδιο τον κατακτητή μας. Οι Ελληνοκύπριοι πόνταραν πέραν των 3.7 εκατομμυρίων ευρώ στα καζίνο μεσώ πιστωτικών καρτών σύμφωνα με στοιχεία του χρηματοοικονομικού οργανισμού JCC για το 2009. Tα συνολικά ποσά που παίζονται είναι σίγουρα πολύ μεγαλύτερα και τρομάζουν, αφού υπάρχουν θαμώνες που πληρώνουν καθημερινά με επιταγές και μετρητά τα οποία μεταφέρουν μαζί τους.

Η συμπεριφορά των Ε/κ είναι καταδικαστέα και απαράδεκτη, αφού ουσιαστικά συνδράμουν στην οικονομική στήριξη του Αττίλα. Με τα σημερινά πλέον δεδομένα η δημιουργία καζίνο στις ελεύθερες περιοχές είναι κάτι περισσότερο από επιβεβλημένη. Πρώτον, όλοι αυτοί που καθημερινά περνούν τα οδοφράγματα για να πάνε στα καζίνο θα μπορούσαν να ψυχαγωγηθούν στις ελεύθερες περιοχές και παράλληλα τα εκατομμύρια που ποντάρουν θα παρέμεναν στη Κυπριακή οικονομία και όχι στα ταμεία του παράνομου καθεστώτος. Δεύτερον, η δημιουργία καζίνο θα αυξήσει το τουριστικό ρεύμα και με ένα σωστό στρατηγικό σχέδιο θα καταστήσει την Κύπρο ακόμη πιο ανταγωνιστική στη προσέλευση τουριστών έναντι άλλων γειτονικών μας χωρών.

Δεν μπορεί άλλο η Κυβέρνηση να κάθεται με σταυρωμένα χέρια και να εμμένει στην άρνησή της στο θέμα δημιουργίας καζίνου. Όλοι σχεδόν οι κοινωνικοί φορείς τάσσονται έντονα υπέρ της δημιουργίας καζίνου στην Κύπρο (ξενοδόχοι, καταστηματάρχες επιχειρηματίες). Δεν νοείται η Κύπρος να ειναι προορισμός χιλιάδων τουριστών και να μη διαθέτει έστω ένα καζίνο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι περισσότεροι τουρίστες που επιθυμούν να ψυχαγωγηθούν παίζοντας σε καζίνο, να διοχετεύονται είτε στις γειτονικές μας χώρες είτε, αν επιλέξουν την Κύπρο, να μεταβαίνουν στα κατεχόμενα. Το κράτος δεν μπορεί να μποϊκοτάρει το μονοπώλιο των τούρκων στο συγκεκριμένο θέμα, επομένως, η μοναδική διέξοδος είναι η δημιουργία καζίνο στις ελεύθερες περιοχές. Το κέρδος σίγουρα θα είναι πολλαπλό, τόσο στο τουριστικό και οικονομικό τομέα όσο και στο τερματισμό της μαζικής μετάβασης των Ε/κ στα κατεχόμενα.

Με την αρνητική θέση της Κυβέρνηση στη δημιουργία καζίνου συμφωνεί μόνο το ΑΚΕΛ, ενώ από την άλλη το σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων συμφωνούν στη δημιουργία υπό προϋπόθεσεις σε σχέση με το νομικό καθεστώς που θα διέπει τη λειτουργία των καζίνων. Πώς μπορεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το ΑΚΕΛ να παραβλέπουν τις πραγματικότητες της κυπριακής κοινωνίας, για δημιουργία νόμιμου καζίνο από την στιγμή που η Κύπρος, επί δικής τους Κυβέρνησης, έχει μετατραπεί σε ένα απέραντο καζίνο; Κάθε γειτονία έχει το ''δικό'' της Online Casino χωρίς μάλιστα κανένα οικονομικό όφελος για το κράτος. Ας αντιληφθούν επιτέλους ότι η στάση τους επί του θέματος έχει αρνητικές συνέπειες για τον τόπο και ας βγουν από τις κομματικές τους ιδεολογίες και αντιλήψεις αντικρίζοντας πιο θετικά το όλο ζήτημα.


* Πρόεδρος ΝΕ.ΔΗ.Κ Λεμεσού

Δημοσιεύθηκε 23 Αυγούστου 2010 <<ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ>>

Της Λευτεριάς μανάδες

Του Χρίστου Σενέκη

Την περασμένη εβδομάδα, η αιμοστάζουσα μαρτυρική γη της Κύπρου δέχθηκε στα σπλάχνα της, ακόμα, τρία παλικάρια, που το 1974 πότισαν με το αίμα τους το μύλο της Λευτεριάς: Τον Αδάμο Αδάμου Παναγή από την Ξυλοτύμπου, τον Χριστάκη Αντωνά από τη Λάρνακα και τον Ελευθέριο Γεωργίου από την Αραδίππου.


Για όλους εμάς, τους ελάχιστους «τρίτους», οι κηδείες των ιερών λειψάνων των παλικαριών, που έπεσαν κατά την εισβολή των βαρβάρων της Ανατολίας, είναι οι τελετές της επίσημης κατάταξής τους στο Πάνθεον των Αθανάτων. Για τις οικογένειες των πεσόντων, όμως, διαισθάνομαι ότι είναι η κορύφωση του πολυετούς μαρτυρίου τους. Είναι το υψηλότερο σημείο του Γολγοθά που ανεβαίνουν για 36 χρόνια. Ενός Γολγοθάς, χωρίς ... Ανάσταση.


Αν ζούσε, σήμερα, ο «ποιητής του στίχου και στιχουργός της ποίησης» (κατά τον Δημήτρη Ιατρόπουλο) Πυθαγόρας Παπασταματίου, με το ίδιο δέος («ξαφνιάσματα της φύσης») θα περιέγραφε στους στίχους του τις ελληνοκύπριες μάνες, συζύγους, αρραβωνιαστικιές και κόρες, όπως τις «Ηπειρώτισσες» του ‘40. Θα αναρωτιόταν, ξανά, με το κεφάλι στραμμένο στον ουρανό και τα χέρια υψωμένα: «Θεέ μου τί τις πότισες και δεν αγκομαχάνε;».
Εμείς, που στέκουμε δίπλα σας, βουβοί και ανήμποροι να μετρηθούμε μαζί σας, γνωρίζουμε, πλέον, ότι «εσείς θα είστε, σίγουρα, της Λευτεριάς μανάδες»...

*Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΔΗΚΟ